Албан тушаалаа шилжүүлэв....

Ойрдоо ажил ихитэй болоод ч тэр үү блогтоо юм бичсэнгүй. Тэгээд өнөөдөр болсон явдлын талаар бичихээр шийдлээ.
Миний бие 2-р курст сурч байлаа. Нэг өдөр хичээлээ хийгээд сууж байтал манай нэг найз маань хажууд ирж сууснаа чамтай ярих нэг юм байнаа гэдий. Тэгээд хичээл орох гэж байсан учир хичээл тарсны дараа нөгөө найзтайгаа уулзахаар болоод тарсны дараа уулзлаа. Оюутны нэг клуб байгуулмаар байна хамтарч байгуулвал ямар вэ гэсэн санал тавьлаа. Хоёулаа хэд хоногийн дараа хэсэг нөхдийнхөө хамт клубээ байгуулаад ямар нэр өгөх талаар баахан ярилцаж байгаад "Эрдмийн Индэр" гэсэн нэр өгч 2004-02-26 -нд анхны үйл ажиллагаа эхлүүлж албан ёсоор нээлтээ хийж билээ. Тэгээд би гэдэг хүн удирдах зөвлөлийн дарга гэдэг албан тушаалтай боллоо. Манай клуб Монголын Лектор төвийн дэргэдэх анхны клуб л дээ. Одоо түүнээс хойш 2 жил өнгөрчихжээ.
Ямар ч байсан энэ өнгөрсөн 2 жилийн хугацаанд чамлахааргүй ажил хийж сургуулийнхаа оюутан залуусдаа оюуны хөрөнгө оруулжээ.
Өнөөдөр клубынхээ удирдлагаа шинэ залгамж халаа дүү нартаа шилжүүлээд ирлээ дээ. Өнгөрсөн 1 семистирийн хугацаанд ажиглаж хэн юу хийж чадах вэ гэдгийг нь харж байж тавьсан болохоор гайгүй байх гэж найдаж байна хэ хэ...

Та магадгүй ямар үйл ажиллагаа явуулдаг клуб юм гэж асуух байх л даа. Одоо клубынхээ хийсэн ажлын захаас нь дурдъя.
Тус клуб нь оюутан залуустаа оюуны хөрөнгө оруулалт хийх зорилготой гэхүү дээ, өнгөрсөн хугацаанд олон нийтэд танигдсан лектор, эрдэмтдийг урьж авчирч лекц уншууллаа. Тэдгээрийн дотор 2005-04-22 нд "Offshore outsourcing" сэдвээр манай компаний захирал Буянцогтоо гуай, гүүр инженер Баярбат багш, Отгонбаяр багш, Галаа сан нар, дараа жил нь Буяа захирал , Ээрка ах хоёр Жава-ийн талаар лекц уншиж байж билээ. Хамгийн сүүлд гэхэд СТА Жавхлан, УИХ-ын гишүүн, ЭМЯамны сайд асан Гүндалайг урьж авчирч оюутнуудынхаа сонирхсон сэдвээр нь харилцан яриа өрнүүллээ. Тэгээд цааш нь дурдах юм бол их юм болноо..
Цаашдаа компаныхаа шилдэг хөгжүүлэгч, гүүр инженер нараа сургууль дээрээ урьж лекц уншуулъя гэж бодож байна. Хөгжүүлэгч, гүүр инженер нар маань миний саналыг дэмжих байхаа гэж бодож байна.

Хошин шүлэг

Нутгийн ах зохиолч Ц.Бадамдоржийн бичсэн нэгэн хошин шүлгийг та бүхэнд хүргэе. Буриад аялгаар бичлээ. Уншаад ойлгоно байх гэж бодож байна. Ойлгохгүй бол надаас асууж болно.

Үвэр түрийгөө хооhоолж байгаад

Үри зээли тавижа байгаад

Үргэнэй шүлэ уужа байгаад

Үнэтэйшэг булган малгай аваавдаа

Булган малгайнгаа hорые нь ялалзуулжа

Булай зохидоор сэхэлдүүлэжэ тавяад

Олоной дунда сээжээ түхэгнүүлэжэ

Овоохон амьтан hагсайжа яваава

Хампаан дүрүүгтэеэ ажалhаа тараада

Харгын иресторанда дүрвэн зуудаада

Гэрэтээ хариха hанаатай

Гэнгинэжэ, гэлдэржэ явтарни

Хойноhоом хүсэжэ ерэhэн

Хоёр солбон хүбүүдые

Хажуугаарни үнгэрэг гэжэ

Харгы табижа үгөөhөм

Хаяа гэхэ завдалгүй

Нэгэнийнэ урагшаа нүгөөдэнэ хойшоо

Нишэгэнэсэ гүйлдээд ябашбал

Сошооноhоо hая гаража

Сохоёо илэжэ үзэхэдэм

Булган малгайем тэдэ

Буляагаад арилашаhан байбал

Арьяабалын базар дари

Амыма абаагүйхадаа болоодаа

Тарбаган шьеhаа малгай үмдэхэ

Тархыма үлөөгөөхадаа хүрөөдаа.

Ага голын домог

Ага гол, Онон гол эхнэр нөхөр хоёр юм гэнээ. Ага гол нөхөр нь, Онон гол эхнэр нь юмсанжээ. Үрэл мойл, шүр сувдан чимэгээ зүүж гоёсон гоо үзэсгэлэнтэй Онон хатан ижий Агын голтой ханилан нийлж, холын замыг туулан урсдаг гэнэ. Агын голоор нутагладаг буриад зон аавынхаа нэрээр Агынхан гэж нэршсэн түүхэй юм гэнээ. Ага ньютаг авамнай Онон хатан ижиймнэй гэжэ Дашбалбарынхан домоглодог.

Бариач Доржийн Дондогийнхон

Би яагаад ч юм өвөг дээдэс, аав ээжийнхээ тухай бичие гэж бодлоо. Өвөө маань миний өндөр эцэг Дондогийн тухай ярьж байхад нь бага байсан болоод ч тэр үү тогтоож аваагүй билээ. Тэгээд энэ зун гэнэт ааваасаа асуумаар санагдаад ярьсан зүйлийг нь тэмдэглэн авснаа та бүхэнд хүргэж байнаа.

Миний өндөр эцэг /аавын минь өвөө/ болох нутагтаа Бүдүүн Дондог гэж алдаршсан Буйлаа ураатай Мохоо хутгат Моотгон Харгана омогтой Намсрайн Цэрэндоржийн Дондог нь 1885 онд Оросын Чита мужийн Онон районы Могойт гэдэг газар төрсөн. Эх орны 1-р дайнд оролцож нутгийн эрчүүдтэй хамт Байгаль далайн баруугаар ачааны вагонд ачигдаж яваад эсэн мэнд эргэн ирж тэр үеийн үймээн самуунаас дайжин зугтаж Монгол нутагт орж ирж одоогийн Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын Сэвсүүл-Жараахай багийн нутаг Сэвсүүл орчмоор нутаглах болжээ.

Дондогийн аав ээж нь том хүү дов шарлуулах естой гэж Долгор гэх эмэгтэйтэй гэр бүл болгон тугалтай үнээ, хургатай хонь, ишигтэй ямаа тус бүр нижгээдийг тасалж тарчигхан амьдарч байгаад сүүлдээ өөрийн гэсэн овоо хэдэн малтай болж Сэвсүүлийн Бөөн бургасанд өвөлжөө барьж цэнгэг устай худаг гарган /модон хашаатай худаг нь одоо ч бүтэн байгаа/ өвөлжиж Саягийн бүрд, Сэвсүүлээр зусаж, Зүүн булаг, Бөөний зүүн булан гэдэг газраар намарждаг байлаа.

Эхнэр Долгор нь 1891 онд Онон районы Ималхын ухаагийн өвөрт төрсөн. өөрөөс нь хүүхэд гараагүйн улмаас охин Норжмаа, хүү Бадам хоёрыг бага нялхад нь үрчилж авсан нь сүүлд өсөн үржиж 5 ач, 1 зээтэй өнөр өтгөн айл болсон юм.

Сүүлд Дондогийнх нэлээд хэдэн малтай болж “Цогдэлгэр” нэгдэлд орохдоо 600-аад хонь, 300-аад ямаа, 2 азарга адуу, олон арван үхэр тэмээгээ нийгэмчилж “Улз” нэгдэлд хонь адуулж байгаад 79 насандаа 1964 онд өвчнөөр өөд болсон юм.

Тэрээр Сэвсүүл, Бөөн Жараахай, Мардай, Ногоон бүрд, нутагтаа нэртэй бариач, илээч мөн гэрийн мод, тэрэг чарга, араг савар, хутга шөвөг дархалдаг, чөдөр ногт, хазаараа зангиддаг муугүй дархан хүн байсан гэдэг. Мөн тугалгаар сум цутган цахиур замагтай урт хар буугаар 50 гарсан хойноо ч тарвага агнадаг байв. Тэр бууг ач нар нь сүүлд сумын “Орон нутгийг судлах музей”-д өгсөн нь одоо дахин олдохгүй ховор үзмэр болон үлджээ.

1916 онд төрсөн хүү Бадам /миний өвөө/ нь Балын Даримаатай гэр бүл болоод дараа жил нь 1937 онд цэрэгт татагдан эх орны дайны жилүүдэд 6 жил цэргийн алба хааж, 1945 онд түр цэрэгт татагдан өөрийн халзан хээр мориороо чөлөөлөх дайнд оролцон Хятадын Долоннуур хүртэл явж ирсэн ахмад дайчин, аймаг сумын тэргүүний малчны нэг байлаа.

Бадамынх Дуламсүрэн, Лувсан, Янжим, Дашдорж, Дашням гэдэг 2 охин, 3 хүүгээ эрүүл саруул өсгөн бойжуулж хүний зэрэгт хүргэв.

Дондогийн төрсөн дүү Дамдинов Балбар нутагтаа нэртэй сайн бариач Орос улсын Чита мужийн Онон районы Кубулхаев тосгонд амтдарч байсан ба дүү Догнид нь Улз голоор, охин дүү Балуу нь Ногоон Бүрдээр нутагладаг байжээ.

Хүү Бадамын төрсөн ээж Дагвын Цэрэндулам, түүний 2 охин нь Онон районы Заря колхозод, бэр Шийнаан Шийравын Балын өргөмөл охин Даримаагийн төрсөн ээж Түхээн Бадамын Тамжид гэдэг эмэгтэйгээс төрсөн дүү нараас нь, тухайлбал Башлийн Цэрэнэй Цэрэпилийн Мухлай нь ОХУ-ын Соловьескд, бусад бага дүү нар нь Боорж орчмоор, нэг дүү Балжмаа нь Өвөр Монголын Хөлөнбуйр аймгийн Шинэхээнд гэх мэтээр гурван улсын зааг залгаа нутгаар аж төрөн амьдарцгааж байна. Тэдгээрийн үр сад хэд хичнээн хүн одоо байгааг мэдэх арга үгүй болжээ. Зөвхөн Бадамынх гэхэд 20 гаруй ач зээтэй болсон байгаа.

Сургуулийн босго анх алхсан сонирхолтой түүх

Миний бие Дорнод аймгийн Дашбалбар сумын унаган хөвгүүн билээ.
Нутагтаа ясли, цэцэрлэгээр хүмүүжсээр 1993 оны 9-р сарын 1-нд 1-ээр ангид орохоор болж тэр зун нь цэцэрлэгээсээ гарваа.
Тэгээд 9-р сарын 1-ний өглөө эрт ээжтэйгээ сургууль руугаа явлаа. Шинэ хичээлийн жилийн нээлт энэ тэр гээд бөөн юм боллоо. Тэгж байтал хичээлийн эрхлэгч / сургалтын менежер/ маань хүүхдүүдийг нэг нэгээр нь дуудаад ангид нь хуваарилаж эхэллээ. Би яахав ээжийнхээ хажууд нэрээ гарахыг хүлээгээд зогсоод байлаа. Хүүхдүүд ихэнх нь анги ангидаа хуваарилагдаад нэлээн болчлоо. Миний нэр гардаггүй ээ.. Би хүлээгээд л байлаа. Сүүлдээ бүр гайхаад нэр дуудахгүй болохоор нь хичээлийн эрхлэгч дээрээ очлоо. Ээж маань хичээлийн эрхлэгчтэй хамт миний нэрийг шүүлээ нэр олддоггүй ээ.......
Тэгсэн чинь Дашнямын Батхуяг гэдэг хүн маань тэнд Батхуягийн Дашням болчихсон явж байх нь тэр... Золтой л нэг жил өнжчихээгүй шүү.
Тэгж нэг юм сургуулийн босгыг алхаж билээ.